اضطراب چیست؟ (از دلایل و علائم تا درمان و پیشگیری)

روش درمان اضطراب چیست؟

در شرایط جدی، ترکیبی از روان درمانی، رفتار درمانی و دارو برای این وضعیت تجویز میشه. البته وابستگی به الکل، افسردگی یا برخی شرایط دیگه گاهی اونقدر تأثیر قوی‌ای روی سلامت روان دارند که باید برای درمان اختلال اضطراب صبر کرد تا شرایط زمینه‌ای کنترل بشه.

خوددرمانی

در برخی موارد، فرد می‌تونه اختلال اضطرابی رو توی خونه و بدون کمک متخصص و نظارت بالینی درمان کنه. اما اگه فرد با اضطراب شدید یا طولانی‌مدت درگیر باشه، این روش احتمالا موثر نخواهد بود.

تمرین‌ها و اقداماتی که به درمان اختلال‌های اضطرابی خفیف‌تر، متمرکزتر یا کوتاه‌مدت وجود داره عبارت هستند از:

• مدیریت استرس: یاد گرفتن مدیریت استرس می‌تونه به محدود کردن محرک‌های بالقوه‌ی اضطراب کمک کنه. مثلا فرد می‌تونه فشارها و ضرب‌الاجل روزهای آینده رو به این شکل سازماندهی کنه: لیستی برای کنترلِ وظایف دلهره‌آور تهیه کنه و متعهد بشه تا از کار یا … مرخصی بگیره و بهشون رسیدگی کنه.

• تکنیک‌های ریلکسیشن: یه سری فعالیت‌های ساده می‌تونند به علائم ذهنی و جسمی اضطراب رو تسکین بدن، مثلا مدیتیشن، تمرین تنفس عمیق، حمام طولانی (دراز کشیدن در وان)، استراحت در تاریکی و یوگا.

• مدیریت افکار: تمرین برای جایگزین کردن افکار منفی با افکار مثبت هم برای کنترل اضطراب بسیار مفیده. مثلا فرد مضطرب می‌تونه فهرستی از افکار منفی (که به خاطر اضطراب بهش هجوم میارن) رو تهیه کنه، و در کنار اون لیست دیگه‌ای از افکار مثبت و قابل باور رو بنویسه تا جایگزین اونها بشه. ایجاد تصویرهای ذهنی از رویارویی موفقیت‌آمیز و غلبه بر ترس‌های خاص هم بی‌تاثیر نیست، البته اگه علائم اضطراب به علت خاصی مثل فوبیا مرتبط باشه.

• روابط انسانی: صحبت با افراد آشنا که حامی هستند، مثل یکی از اعضای خانواده یا یه دوست، هم همیشه کمک‌کننده‌ست.

• ورزش: فعالیت بدنی می‌تونه تصویری که فرد از خودش داره رو ارتقا بده. همچنین، مواد شیمیایی‌ای رو در مغز آزاد می‌کنه که باعث ایجاد احساسات مثبت میشه.

مشاوره

همه ما می‌دونیم استانداردترین روش برای درمان اضطراب چیست: مشاوره روانشناسی. البته این می‌تونه شامل درمان شناختی-رفتاری (Cognitive-Behavioral Therapy یا CBT)، رواندرمانی یا ترکیبی از درمان‌ها باشه.

CBT

هدف این نوع روان‌درمانی شناخت و تغییر الگوهای فکری مضره، که تبدیل به پایه و اساس اضطراب میشه. در این فرآیند، متخصص‌های CBT امیدوارند که تفکر تحریف‌شده رو محدود کنند، و نحوه واکنش افراد به اشیا یا موقعیت‌هایی که باعث ایجاد اضطراب میشه رو تغییر بدن.

برای مثال، روان‌درمانگری که CBT رو برای اختلال هراس به کار می‌بره، سعی می‌کنه این واقعیت رو تقویت کنه که حملات پانیک حمله قلبی نیستند. قرار گرفتن در معرض ترس‌ها و محرک‌ها می‌تونه بخشی از CBT باشه. این افراد رو تشویق می‌کنه تا با ترس‌هاشون روبه‌رو بشن، و به کاهش حساسیت نسبت به محرک‌های اضطراب‌شون کمک می‌کنه.

داروها

اگر لازم باشه، متخصص‌ها از چند مدل دارو هم برای مدیریت اضطراب کمک می‌گیرن. داروهایی که بعضی از علائم فیزیکی و روانی اضطراب رو کنترل می‌کنند، اینها هستند: داروهای ضد افسردگی، بنزودیازپین‌ها، داروهای سه حلقه‌ای و مسدودکننده‌های بتا.

بنزودیازپین‌ها

پزشک‌ها بعضا اینها رو برای افراد خاصی اضطراب دارند تجویز کند. اگه اعتیادآور بودن این داروها رو بذاریم کنار، به جز خواب‌آلودگی، عوارض جانبی کمی دارند. دیازپام یا والیوم از بنزودیازپین‌هایی است هستند که معمولا تجویز میشن.

داروهای ضد افسردگی

کار اصلی این داروها معلومه، اما می‌تونن به اضطراب هم کمک کنند. در حال حاضر بیشتر از مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) استفاده میشه که عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای ضد افسردگی قدیمی‌تر داره. با این وجود، احتمالا هنگام شروع درمان عوارضی خواهند داشت، از جمله عصبانیت و حالت تهوع.

فلوکستین (پروزاک) و سیتالوپرام (سلکسا) هم سایر داروهای ضد افسردگی‌ای هستند که بعضا برای درمان اضطراب به کار میرن.

سه حلقه‌ای

داروهای ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای قدیمی‌تر از SSRIها هستند، و برای بیشتر اختلالات اضطرابی (جز OCD) فایده دارند. سرگیجه، خواب‌آلودگی، خشکی دهان و افزایش وزن از عوارض این داروهاست. ایمی پرامین و کلومیپرامین از نمونه‌های این داروها هستند.

داروهای دیگری که ممکنه برای درمان اضطراب استفاده بشن، عبارت‌اند از:

• مهارکننده‌های (بازدارنده‌های) مونوآمین اکسیداز (MAOIs)
• مسدودکننده‌های بتا
• بوسپیرون